ขนมถ้วยตะไล เป็นขนมไทยโบราณ ที่มีส่วนผสมของแป้ง กะทิ และน้ำตาล มีชื่อเรียกตามภาชนะที่ใส่ นั่นก็คือถ้วยตะไล ที่มีทั้งแบบถ้วยตะไลใบเล็กและใบใหญ่ เป็นขนมที่ตัวแป้งมีรสหวาน กลิ่นหอมของใบเตย หน้าขนมมีรสเค็ม มัน และหวานกะทิเล็กน้อย

การทำขนมถ้วยตะไลให้อร่อยนั้น มีเคล็ดลับตั้งแต่การคั้นมะพร้าว ต้องใช้มะพร้าวขูดขาวที่แก่ ขูดใหม่ ๆ คั้นโดยใช้มะพร้าวขูดขาว 1 1/2 กิโลกรัม คั้นด้วยน้ำอุ่น 3 1/2 ถ้วย โดยใส่น้ำอุ่นคั้นทีละน้อย คั้นสักสามครั้ง จนได้กะทิ 6 ถ้วย แล้วช้อนเอาหัวกะทิ 4 ถ้วย และเป็นหางกะทิ 2 ถ้วย ขนมจะมีกลิ่นหอม รสหวาน มีความมันของกะทิ

การทำตัวแป้ง ต้องนวดแป้งโดยค่อย ๆ ใส่ส่วนผสมของน้ำตาล น้ำใบเตย และกะทิทีละน้อยจนหมด แล้วละลายให้ส่วนผสมเข้ากันดี  ตัวขนมจึงจะเหนียว ส่วนหน้าขนมต้องหวาน เค็ม มันกะทิ

ถ้วยที่ใช้ในการนึ่งนั้น ต้องเลือกถ้วยที่มีเนื้อละเอียด ผิวเรียบ เนื้อไม่หนา ถ้วยจะร้อนเร็ว ขนมจึงสุกเร็วด้วย หน้าขนมมีสีขาวของกะทิ  ถ้าถ้วยมีเนื้อหนาก็ต้องนึ่งนาน หน้าขนมจะแตกมัน หน้าไม่เป็นสีขาวจึงไม่น่ากิน
 

ถ้วยใช้ได้ทั้งถ้วยตะไลใบเล็กและใบใหญ่ ซึ่งถ้วยใบใหญ่จะแคะขนมได้ง่าย ได้ขนมที่เป็นรูปถ้วยสวยน่ากิน เพราะมีก้นตื้น ปากกว้าง เวลาจะรับประทานขนมถ้วย ต้องรอให้ขนมเย็นก่อน ขนมจะไม่ติดถ้วย ให้ใช้พายอันเล็ก ๆ บาง ๆแคะอย่างรวดเร็ว
ใส่ในกระทงใบตองทันที เพื่อไม่ให้หน้าขนมเละ

สักคำไหม